Nieuws

Festival voor het Afrikaans

Op vrijdag 24, zaterdag 25 en zondag 26 november 2023 wordt in theater De Regentes in Den Haag de vijfde editie van het Festival voor het Afrikaans gehouden. Deelnemers zijn onder meer Antjie Krog, Stef Bos, Adriaan van Dis, Amanda Strydom, Ronelda Kamfer, Babs Gons, Frazer Barry, Dean Balie, Marlo Minnaar en de Klimaatdichters.
Het Festival voor het Afrikaans is een tweejaarlijks festival dat als doel heeft het Nederlandse en Vlaamse publiek te laten kennismaken met de rijkdom van de Afrikaanstalige cultuur. Daarnaast wil het festival Afrikaanse artiesten een internationaal platform bieden en de samenwerking tussen Afrikaanse, Nederlandse en Vlaamse artiesten stimuleren. Het programma bestaat uit muziek, toneel, literatuur, spoken word, film en debat.
Het Afrikaans is de derde grootste taal van Zuid-Afrika, na het Zoeloe en het Xhosa maar vóór het Engels. In totaal wonen er in Zuid-Afrika zo’n 7 miljoen Afrikaanssprekenden. Hoewel het Afrikaans vroeger geassocieerd werd met de apartheid, is het merendeel Afrikaanssprekenden niet wit, maar bruin of zwart. Van de bruine bevolking van Zuid-Afrika heeft driekwart het Afrikaans als huistaal. In plaats van het strenge ‘Standaardafrikaans’ spreken taalkundigen tegenwoordig liever van ‘algemene Afrikaans’. Festival voor het Afrikaans maakt ook ruimte voor varianten van het Afrikaans zoals Kaapse Afrikaans en Griekwa-Afrikaans.
Dichteres Antjie Krog treedt tijdens het festival op met haar goede vriend Adriaan van Dis, en spoken word artist Babs Gons, de Nederlandse Dichter des Vaderlands, met dichteres Ronelda Kamfer. Zangeres Amanda Strydom (onder meer bekend van het duet ‘De taal van je hart’ met Stef Bos) keert na tien jaar terug naar Nederland, waar ze in 2007-2014 volle zalen trok met haar aangrijpende en bezielde muziek. Stef Bos gaat muziek maken samen met de Zuid-Afrikaanse zanger en multi-instrumentalist Frazer Barry (in 2018 te zien in de voorstelling Krotoa van het Volksoperahuis). Frazer Barry en de Purmerendse Zuid-Afrikaan Lee-Ursus Alexander zullen ook optreden met de Zwolse rapformatie Brother Till, in een speciaal voor het festival vervaardigde productie vol elektronische muziek, soundscapes en visual arts. Nog een bijzondere productie is Boesak!, een toneelstuk over het leven van de antiapartheidsactivist dominee Alan Boesak, die in de jaren zeventig in Kampen studeerde en in Nederland een belangrijke woordvoerder van de Struggle was. Boesak wordt gespeeld door Marlo Minnaar , een van de meest getalenteerde jonge Zuid-Afrikaanse acteurs van dit moment. Zaterdag late night is voor stand-up comedian en internetsensatie Alfred Adriaan .
Tijdens het festival zijn voorts twee speelfilms te zien: Poppie Nongena (gebaseerd op de beroemde roman van Elsa Joubert) vertelt het verhaal van een zwarte vrouw die te lijden heeft onder de draconische apartheidswetten, en Hans steek die Rubicon oor is een heerlijke komedie over ouderen die in opstand komen tegen de directie van het bejaardenhuis. Deze blockbuster boogt op een sterrencast met onder meer Sandra Prinsloo, Tobie Cronjé en Nicola Hanekom. Filmmaker Niel van Deventer heeft drie recente muziekdocumentaires beschikbaar gesteld over muzieklegendes Koos du Plessis, Johannes Kerkorrel en Gert Vlok Nel. Ook cineast en beeldend kunstenaar Diek Grobler is aanwezig met zijn poëzie-animaties.
Meer informatie is te vinden op www.festivalvoorhetafrikaans.nl.

In memoriam Johan Smeuninx

Op zaterdag 31 januari 2022 vond de uitvaartplechtigheid plaats van Johan Smeuninx. Johan Smeuninx was lid van het curatorium van de Willem de Zwijger-Stichting. Ook was hij de dynamische directeur van de reisafdeling van de Vlaamse culturele vereniging het Davidsfonds, voorzitter van de scouts Diependaal (Winksele) en bestuurslid van de Rotary Club Leuven. Hij was nog in de fleur van zijn leven, nog geen zestig, toen een onmeedogende ziekte hem in zeer korte tijd velde. Hij overleed op 24 december 2022.

Nooit heb ik iemand gekend die de laatste maanden van zijn leven, en bewust met de dood voor ogen, zo optimistisch was en zo dynamisch is gebleven tot en met de dag dat hij overleed. Zijn levensmotto is steeds geweest “Optimism is a moral duty”, en zo was de duidelijke draad doorheen zijn hele leven.
De secretaris van het curatorium, Herman Bosmans, was bij de begrafenis aanwezig om aan Johans echtgenote Ingrid en aan zoon Jasper en dochter Iris onze deelneming over te maken.
Ludo Helsen, voorzitter
Johan Smeunix (1963-2022)

Willem de Zwijger-biograaf twee keer in de prijzen

Het curatorium van de Willem de Zwijger-Stichting feliciteert René van Stipriaan met de twee eervolle onderscheidingen, de Libris Prijs voor Geschiedenis en de Biografieprijs, die hem ten deel vielen voor De Zwijger, zijn indrukwekkende biografie over Willem van Oranje.  

‘In het rijtje klassieke vaderlandse helden staat Willem van Oranje bovenaan. Veel eigentijdse biografen zouden hem daarom met genoegen van zijn voetstuk hebben gerukt, door zijn slechte daden zo breed mogelijk uit te meten. Maar René van Stipriaan weigert te kiezen tussen ophemelen en debunken. Zijn biografie van de Zwijger is gebalanceerd en plaatst de hoofdpersoon in de context van zijn tijd en milieu. Zo ontstaat het beeld van een ambitieuze edelman die zijn dynastieke belangen verdedigde, en die door diepe dalen ging om zijn doel te bereiken. Een zeldzaam grondig en prettig geschreven boek, dat alle eerdere biografieën over Willem van Oranje overtreft.’

Bij Uitgeverij Waanders verscheen onlangs de bundel Willem van Oranje in brieven. De opstand van 1572. Deze uitgave stond onder redactie van Marianne Eekhout, Ineke Huysman, Henk van Nierop, Judith Pollmann en Johan Visser. In dit boek kijkt de lezer mee over de schouder van Willem van Oranje. Aan de hand van veertig brieven wordt hij gevolgd in het jaar 1572, een keerpunt in de Nederlandse geschiedenis.

Op 1 april in dat jaar nemen de Watergeuzen bij toeval Den Briel in. Terwijl in het westen en noorden steeds meer steden en gewesten zich (noodgedwongen) aansluiten bij zijn opstand, proberen in het oosten en zuiden Oranjes legers steun af te dwingen.

De strijd die in april 1572 met verrassend succes begint, lijkt aan het einde van het jaar vrijwel hopeloos. De brieven, ingeleid door experts, laten zien hoe Oranje probeert Nederlanders voor zich te winnen en misstanden aan de kaak te stellen. De weg naar vrijheid en verdraagzaamheid blijkt weerbarstiger dan de prins had gehoopt.

Willem van Oranje in brieven. De opstand van 1572 | Uitgeverij Waanders | paperback, 256 pag. | € 29,95 | ISBN: 9789462624047

Nieuwe biografie over Willem de Zwijgers tegenstander, Filips II

Het is een van de ankerpunten in de geschiedenis van Nederland: de Tachtigjarige Oorlog, waarin uiteindelijk de soevereiniteit van Nederland werkelijkheid werd. Een oorlog die steevast onderdeel is van de Nederlandse canon en iedere scholier ergens in een van de geschiedenislessen de revue ziet passeren. Het is een oorlog met een paar markante personen, namen die blijven hangen: Willem van Oranje, Hertog van Alva en koning Filips II.

Over Filips II en over zijn receptie in de loop van de geschiedenis schreef historicus Arnout van Cruyningen het boek De koning van Hispanje, Filips II, verguisd en geëerd. Een boek dat stilstaat bij wie Filips II was, hoe hij terecht kwam op zijn positie als koning en hoe nadien op zijn koningschap werd teruggeblikt.

Een boek dat laat zien dat wat we als geschiedenis beschrijven altijd een resultaat is van interpretatie. Het is een hybride biografie, die aandacht heeft voor de persoon Filips II en tegelijkertijd stilstaat bij de dynastieke familiegeschiedenis. Met een boeiende samensmelting van die twee in de receptiegeschiedenis van Filips’ nalatenschap.

Lees een recensie van De koning van Hispanje op Biografieportaal.

Taal is toekomst-trofee

Met ondersteuning van de Taalunie lanceert Davidsfonds de Taal is Toekomst-trofee. Het doel is de ondersteuning van initiatieven die het Nederlands promoten en onze taal toegankelijk maken voor iedereen. Het winnende project krijgt een programma op maat uitgestippeld om het een trap hoger te tillen, te professionaliseren en breder te verspreiden in het taalgebied. De trofee is dus geen competitie, het is in de eerste plaats een blijk van waardering voor diegenen die zich inzetten voor het Nederlands.

Via taalistoekomst.be kan je vanaf vandaag innovatieve en creatieve ideeën rond taal nomineren voor de Taal is Toekomst-trofee. De trofee ondersteunt initiatieven die het Nederlands promoten op een warme en aangename manier: geen taalzuivering, geen strenge regeltjes… Klein of groot, helemaal nieuw of onterecht onbekend, dat maakt niet uit. Als de initiatieven maar zoveel mogelijk mensen een geweldige goesting geven in onze taal. Het winnende project krijgt een programma op maat uitgestippeld om het een trap hoger te tillen, te professionaliseren en breder te verspreiden. Taal is Toekomst is een initiatief van Davidsfonds, de Taalunie en Xpair Communication.

De kennis van het Nederlands zit in woelig water. Alle recente lees- en taalvaardigheidsstudies tonen aan dat het niveau van het Nederlands achteruit gaat. Nochtans hebben we taal meer dan ooit nodig. In een wereld waar alles meer en meer digitaal wordt, zorgt een gemeenschappelijke taal spreken voor verbinding. Hoe meer facetten je van het Nederlands beheerst, hoe lager drempels worden. Het spreken van een en dezelfde taal zet deuren open naar meer professionele kansen, een grotere mediawijsheid en zelfontplooiing. Nederlands zorgt er met andere woorden voor dat je sterker in je schoenen staat.
Deze oproep gaat dus heel breed: naar het onderwijsveld, (jeugd)verenigingen, bibliotheken, jij thuis… Iedereen kan hét winnende idee voor de Taal is Toekomst-trofee nomineren op www.taalistoekomst.be. Vragen over de Taal is Toekomst-trofee? Neem contact op met Jolien Vandeven, verantwoordelijke marketing en communicatie bij Davidsfonds, jolien.vandeven@davidsfonds.be of +32 498 15 15 91.

Bron: Het accent, de ledenkrant van het Davidsfonds, maart 2022.

Studio SASNEV: Yves T'Sjoen in gesprek met Breyten Breytenbach

Op 19 maart 2022 vond er bij SASNEV, het Suid-Afrikaanse Sentrum vir Nederland en Vlaandere, een prachtige openbare ontmoeting plaats tussen Yves T’Sjoen, hoogleraar Moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Gent, en de legendarische Zuid-Afrikaanse dichter Breyten Breytenbach. U kunt dit gesprek hier terugkijken.

Koning neemt eerste exemplaar biografie Willem de Zwijger in ontvangst

De Nederlandse koning Willem-Alexander neemt op dinsdagochtend 16 november in de Kloosterkerk in Den Haag het eerste exemplaar in ontvangst van De zwijger, het leven van Willem van Oranje door cultuurhistoricus René van Stipriaan. De koning wordt de biografie aangeboden door de auteur.

René van Stipriaan deed twintig jaar onderzoek naar het leven van Willem van Oranje. Hij verwerkte nieuwe inzichten en nog onbekende details in het boek, waarover hij tijdens de presentatie spreekt.

Tijdens de bijeenkomst zijn er korte lezingen van schrijver en journalist Geert Mak, emeritus hoogleraar Nieuwe Geschiedenis Henk van Nierop en universitair hoofddocent Europese Studies Yolanda Rodríquez Pérez. Luitist Arjen Verhage en zangeres Henriette Schenk brengen een zestiende-eeuwse versie van het Wilhelmus ten gehore.

Constantijn Huygensprijs voor Peter Verhelst

De Constantijn Huygens-prijs 2021, een van de vijf Haagse literatuurprijzen, is toegekend aan de Vlaamse dichter en schrijver Peter Verhelst (1962), die in 1987 debuteerde met de dichtbundel Obsidiaan. Al eerder ontving hij de Jan Campert-prijs 2008 (voor de bundel Nieuwe sterrenbeelden) en de F. Bordewijk-prijs 2000 (voor de verhalenbundel Tongkat). Daarnaast ontving hij eerder onder andere de Herman de Coninckprijs en de Gouden Griffel.

De Constantijn Huygens-prijs, de jaarlijkse prijs voor een literair oeuvre, bedraagt € 12.000 en wordt op 23 januari 2022 uitgereikt op het festival Winternachten. Het Literatuurmuseum organiseert de toekenning en uitreiking van de Haagse literatuurprijzen.
De jury bestond uit Erica van Boven, Jeroen Dera, Jeannette Smit, Nisrine Mbarki, Aad Meinderts (voorzitter), Sanne Parlevliet, Jan de Roder, Rashif El Kaoui en Sarah Vankerschaever

Peter Verhelst / Foto: Stephan Vanfleteren

Overwegingen van de jury:
‘Het lijdt geen twijfel: Peter Verhelst heeft een adembenemend oeuvre. Tongkat, Zwerm, Nieuwe sterrenbeelden, Zing zing, deze zomer nog de bundel 2050. Hij is de verdiende laureaat van de Constantijn Huygens-prijs. En toch: de Vlaming, de dichter, de romancier, jeugdauteur, theaterauteur en zelfs performancekunstenaar zou zich bij die prijs misschien wat ongemakkelijk kunnen voelen. We kennen hem als iemand die zich niet graag binnen de omheining van een label of een genre plaatst, zelfs de publicatie van een werk is een horde, want het betekent dat levend taalmateriaal stolt. Inkt op papier. Opgezet weefsel. Hetzelfde geldt voor zoiets als ‘een oeuvre’. Dat moet volgens Verhelsts poëtica blijven bewegen, blijven herschreven worden, het moet doorbloed. Het is literaire onrust die naar een geheel eigen universum leidt, soms prachtig intuïtief, soms donker, kritisch en pulserend. Op deze manier moet de toekenning van deze Constantijn Huygens-prijs ook gezien worden: niet als een bevestiging van wat is geweest, maar als een bekroning van de volgehouden inspanning van Peter Verhelst om te blijven zoeken naar alles wat zou kunnen zijn.’