Geschiedenis
Het doel van de Willem de Zwijger-Stichting is volgens de woorden in het testament ‘het bevorderen van de Groot-Nederlandse Gedachte’. De leden van het eerste curatorium, die tot de naaste vriendenkring van de overledene hadden behoord en die met hem heel wat gesprekken over de stichting hadden gevoerd, hebben die woorden uit het testament omgezet in een samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen op het gebied van taal en cultuur. Twintig jaar lang hebben zij zo diverse projecten in Vlaanderen, Brussel en zelfs Frans-Vlaanderen kunnen ondersteunen. Een van de voornaamste was het tijdschrift Ons Erfdeel.
Enkele jaren voor de eeuwwisseling werd de actieradius van de stichting aanzienlijk uitgebreid. De ‘Nederlandse Boekerij’ in Kaapstad, de grootste Nederlandse bibliotheek in het buitenland, was in de problemen geraakt, zowel wat de huisvesting als de uitbating betreft. Na een vraag van het Algemeen Nederlands Verbond redde de Willem de Zwijger-Stichting de bibliotheek door een deel van haar middelen om te zetten in vastgoed, in een gebouw in Pinelands dat vanaf toen het ‘Huis der Nederlanden’ werd genoemd.
Helaas bleek, anders dan waar men bij het opzetten van het Huis der Nederlanden vanuit was gegaan, noch de Nederlandse, noch de Vlaamse overheid bereid tot structurele ondersteuning. Daardoor zat er voor de Willem de Zwijger-Stichting niets anders op dan zich zelf met de exploitatie van het gebouw bezig te houden. Op den duur werd hier een aparte organisatie voor opgericht. Zo ontstond SASNEV, het ‘Suid-Afrikaanse Sentrum vir Nederland en Vlaandere’. De Willem de Zwijger-Stichting schonk de nieuwe organisatie middelen om de exploitatie te ondersteunen.
Maar met zoveel activiteiten in Zuid-Afrika bleek het zeer moeilijk daarnaast ook gevolg te blijven geven aan de oorspronkelijke opdracht van de legaatschenker. Dit leidde in 2018 tot een vernieuwd engagement van het curatorium: een deel van de middelen moet opnieuw worden ingezet voor de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen.
Momenteel werkt de stichting aan een nieuw evenwicht tussen beide actieterreinen: men wil weer zaken in de Nederlanden gaan steunen, maar daarnaast ook doorgaan om projecten in het Huis der Nederlanden te ondersteunen voor zover die beantwoorden aan de Groot-Nederlandse onderstroom.